Son yıllarda Türkiye Azerbaycan savunma iş birliği, stratejik öneme sahip ortaklıklar ve işbirlikleri ile güçlenmeye devam ediyor. İki kardeş ülke, hem tarihsel hem de kültürel bağlarının yanı sıra, askeri alanda da giderek derinleşen bir ilişki kurmuş durumda. Bu bağlamda, askeri eğitim, teknoloji transferi ve ortak tatbikatlar gibi alanlarda yoğun iş birliği yapılıyor. Türkiye ve Azerbaycan’ın savunma alanındaki bu güçlü ortaklığı, bölgesel güvenliğin korunmasına ve küresel dengelerin şekillenmesine de önemli katkılar sağlıyor.
Başlıklar
Türkiye Azerbaycan İlişkilerinin Tarihi Arka Planı
Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ilişkiler, “İki Devlet, Tek Millet” sloganı ile sıkça dile getirilen derin bir kardeşlik bağı üzerine inşa edilmiştir. İki ülke arasındaki stratejik ilişkiler, 1991 yılında Azerbaycan’ın bağımsızlığını kazanmasının ardından hızla gelişmeye başladı. Türkiye, Azerbaycan’ı tanıyan ilk ülke olmuştur ve bu dostane ilişki, yıllar içinde birçok alanda işbirliğini beraberinde getirmiştir. Savunma sanayi ise bu işbirliğinin en kritik alanlarından biri haline geldi.
Ortak Savunma Politikaları ve Askeri İş Birliği
Türkiye ile Azerbaycan arasındaki askeri iş birliği, 2010 yılında imzalanan “Stratejik Ortaklık ve Karşılıklı Yardım Anlaşması” ile daha da kurumsallaştı. Bu anlaşma, iki ülkenin karşılıklı olarak savunma ve güvenlik alanlarında yardımlaşma taahhüdünü içermekteydi. Özellikle Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ sorununda karşı karşıya olduğu zorluklar, Türkiye’nin askeri ve diplomatik desteği ile dengelendi.
2020 yılında Dağlık Karabağ’da yaşanan 44 günlük İkinci Karabağ Savaşı sırasında Türkiye, Azerbaycan’a verdiği destekle dikkat çekti. Türkiye’nin savunma sanayi ürünleri, özellikle Bayraktar TB2 İHA’ları, savaşın seyrini değiştiren kritik unsurlardan biri olarak öne çıktı. Bu iş birliği, iki ülkenin askeri stratejik ortaklığının ne kadar güçlü olduğunu gösterdi.
Savunma Sanayisinde Ortak Projeler ve Teknoloji Transferi
Son dönemde Türkiye ve Azerbaycan arasındaki savunma iş birliği, savunma sanayi projeleri ve teknoloji transferine de odaklanmaktadır. Türkiye, gelişmiş savunma teknolojileri üreten bir ülke olarak, Azerbaycan’ın askeri kapasitesini artırmasına yardımcı olmaktadır. Özellikle insansız hava araçları (İHA), zırhlı araçlar, roket ve füze sistemleri gibi alanlarda yapılan iş birlikleri, Azerbaycan’ın askeri güçlenmesine önemli katkılar sağladı.
Bayraktar TB2 İHA’ları, bu iş birliğinin en dikkat çeken örneklerinden biridir. Türkiye’nin ürettiği bu İHA’lar, Azerbaycan ordusunun askeri operasyonlarında etkin bir şekilde kullanıldı. Bu durum, savunma sanayiinde iş birliğinin her iki ülke için de ne kadar stratejik olduğunu ortaya koydu.
Ayrıca, Türkiye’nin geliştirdiği Atak Helikopteri, Hisar Hava Savunma Sistemleri ve TRG-300 Kaplan Füzesi gibi savunma sistemlerinin Azerbaycan’ın envanterine katılması, iki ülke arasındaki savunma sanayi ilişkilerinin ne kadar ileri seviyede olduğunu gösteriyor.
Ortak Askeri Tatbikatlar ve Eğitimler
Türkiye ve Azerbaycan, düzenli olarak ortak askeri tatbikatlar gerçekleştirmekte ve bu tatbikatlar, her iki ülkenin ordularının birlikte çalışma kapasitesini artırmayı hedeflemektedir. Bu tatbikatlar, sadece askeri becerilerin geliştirilmesi açısından değil, aynı zamanda bölgesel güvenlik açısından da büyük önem taşıyor. Azerbaycan, Türkiye’nin eğitim ve askeri teknoloji konusundaki tecrübelerinden yararlanarak ordusunun modernizasyonunu hızlandırmaktadır.
2021 yılında düzenlenen “Kardeş Yumruğu” tatbikatı, bu işbirliğinin önemli örneklerinden biri oldu. Karada, havada ve denizde yapılan bu tatbikatlar, iki ülke arasındaki askeri iş birliğinin kapsamını gözler önüne serdi. Ayrıca, iki ülke arasında karşılıklı askeri personel eğitimi programları da düzenlenmektedir. Türkiye, Azerbaycanlı subay ve askeri personele eğitim verirken, Azerbaycanlı askerler de Türkiye’deki askeri okullarda eğitim görmektedir.
Bölgesel ve Küresel Güvenlik Açısından Önemi
Türkiye Azerbaycan savunma iş birliği, sadece iki ülke arasındaki ilişkiler açısından değil, aynı zamanda bölgesel ve küresel güvenlik dengeleri açısından da büyük öneme sahip. Güney Kafkasya’da istikrarın korunması, hem bölgesel barış hem de enerji güvenliği açısından kritik bir öneme sahip. Azerbaycan’ın Hazar Denizi üzerinden Avrupa’ya uzanan enerji hatları, bölgenin stratejik önemini artırmakta ve bu hatların güvenliği de Türkiye Azerbaycan iş birliğinin bir parçası haline gelmektedir.
Ayrıca, Türkiye’nin NATO üyesi olması, Azerbaycan’ın ise Bağımsız Devletler Topluluğu’nda yer alması, iki ülkenin küresel güvenlik yapıları içinde stratejik pozisyonlarını güçlendiriyor. Türkiye, NATO’nun bir parçası olarak, Azerbaycan’a savunma desteği sağlayarak, Batı ile Doğu arasında bir köprü işlevi görüyor.
Türkiye Azerbaycan savunma iş birliği, tarihsel kardeşlik bağlarına dayanan güçlü bir ortaklık olarak bölgesel güvenliğin korunmasına ve askeri kapasitenin artırılmasına büyük katkı sağlıyor. İki ülkenin savunma sanayiinde gerçekleştirdiği iş birlikleri, ortak askeri tatbikatlar ve stratejik anlaşmalar, hem Türkiye hem de Azerbaycan için önemli kazanımlar yaratıyor. Bu stratejik ortaklık, sadece iki ülkenin değil, aynı zamanda bölgenin güvenliği ve istikrarı için de kilit bir rol oynuyor.
